50 Historical Facts कोल्हापूरचा मनमोहक इतिहास जाणून घेऊया. कोल्हापूरच्या स्थापनेपासून ते छत्रपती शाहू महाराजांच्या कारकिर्दीपर्यंत आणि प्रतिष्ठित खुणा, सांस्कृतिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण शहराचा समृद्ध वारसा जाणून घेऊया.
1. कोल्हापूरची स्थापना केव्हा झाली?
• कोल्हापूरची स्थापना १७०७ मध्ये झाली.
2. कोल्हापूरचे संस्थापक कोण होते?
• छत्रपती शाहू महाराज.
3. मराठ्यांच्या आधी कोल्हापूरवर कोणत्या घराण्याची सत्ता होती?
• शिलाहार राजवंश.
4. कोल्हापूरवर कोणत्या प्रसिद्ध मराठा शासकाचा प्रभाव होता?
• छत्रपती शिवाजी महाराज.
5. 19व्या शतकात कोणत्या ब्रिटीश वसाहतवादी सत्तेने कोल्हापूरवर ताबा मिळवला?
• ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी.
6. ब्रिटिश राजवटीत कोल्हापूर कोणत्या संस्थानाचे होते?
• बॉम्बे प्रेसिडेन्सी.
7. कोल्हापूरच्या इतिहासाशी आणि संस्कृतीशी संबंधित कोणता प्रसिद्ध सण आहे?
• कोल्हापूर महोत्सव.
8. कोल्हापूरच्या इतिहासात महालक्ष्मी मंदिराचे महत्त्व काय आहे?
• हे शक्तीपीठांपैकी एक आणि प्रमुख तीर्थक्षेत्र आहे.
9. कोल्हापूरच्या समाजावर कोणत्या समाजसुधारकाचा खोलवर परिणाम झाला?
• राजर्षी शाहू महाराज.
10. कोल्हापूर भारतीय संघराज्याचा भाग कधी बनले?
• 1947 मध्ये, भारताच्या स्वातंत्र्यासोबत.
11. 18 व्या शतकात कोल्हापूरवर कोणत्या मराठा घराण्याचे राज्य होते?
• भोंसले घराणे.
12. कोल्हापुरातील प्रतिष्ठित नवीन पॅलेस कोणी बांधला?
• महाराजा शाहू छत्रपती.
13. महाराजा शाहू छत्रपतींच्या कारकिर्दीत कोल्हापुरात कोणत्या महत्त्वपूर्ण सुधारणा अंमलात आणल्या गेल्या?
• शैक्षणिक सुधारणा, सामाजिक कल्याण कार्यक्रम आणि पायाभूत सुविधांचा विकास.
14. भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात कोल्हापुरातील कोणत्या महत्त्वाच्या स्वातंत्र्यसैनिकाने महत्त्वाची भूमिका बजावली?
• वासुदेव बळवंत फडके.
15. भारत छोडो आंदोलनात कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध नेत्याने सक्रिय सहभाग घेतला?
• यशवंतराव चव्हाण.
16. 1949 मध्ये कोल्हापुरात कोणती ऐतिहासिक घटना घडली?
• भारताच्या अधिराज्यात कोल्हापूर राज्याचे विलीनीकरण.
17. कोल्हापूरच्या ऐतिहासिक वास्तूंमध्ये कोणती वास्तुशैली प्रामुख्याने दिसते?
• इंडो-सारासेनिक वास्तुकला.
18. कोल्हापुरातील रंकाळा तलावाचे ऐतिहासिक महत्त्व काय आहे?
• हे शिलाहार राजवंशाच्या काळात बांधले गेले असे मानले जाते आणि शहरासाठी हा एक महत्त्वाचा जलस्रोत आहे.
19. कोल्हापुरातील कोणता प्रसिद्ध योद्धा त्याच्या शौर्यासाठी आणि मराठा साम्राज्यावरील निष्ठेसाठी आदरणीय आहे?
• बाजी प्रभू देशपांडे.
20. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध मराठी नाटककार आणि कवीने मराठी साहित्याला आकार देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली?
• कुसुमाग्रज (विष्णू वामन शिरवाडकर).
21. कोल्हापुरची कोणती प्रसिद्ध राणी तिच्या पुरोगामी राजवटीसाठी आणि स्त्री शिक्षणाच्या समर्थनासाठी ओळखली जात होती?
• महाराणी ताराबाई.
22. 1659 मध्ये कोल्हापुरात कोणती ऐतिहासिक लढाई झाली, जिथे शिवाजी महाराजांच्या नेतृत्वाखालील मराठ्यांनी आदिल शाही सैन्याचा पराभव केला?
• प्रतापगडाची लढाई.
23. ब्रिटीश राजवटीत कोल्हापूरचे राज्यकर्ते कोण होते ज्याने भारतीय स्वातंत्र्याला सक्रिय पाठिंबा दिला आणि ऑल इंडिया स्टेट्स पीपल्स कॉन्फरन्सच्या स्थापनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली?
• राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज.
24. शाहू महाराजांच्या काळात बांधलेले कोल्हापुरातील कोणते वास्तुशिल्प हे इंडो-इटालियन पुनर्जागरण वास्तुकलेचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे?
• शाहू पॅलेस (जुना पॅलेस).
25. कोणते प्रतिष्ठित मराठी नाटक, वि.वि. शिरवाडकर (कुसुमाग्रज), कोल्हापूरच्या ऐतिहासिक घटनांवर आधारित असून छत्रपती संभाजी महाराजांच्या जीवनावर प्रकाश टाकतात?
• “राजमुकुट”.
26. कोल्हापूर जवळील कोणता ऐतिहासिक किल्ला मराठ्यांचा गड होता आणि अनेक लढाया आणि वेढा पाहिला होता?
• पन्हाळा किल्ला.
27. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध संत आणि कवी-संतांनी भगवान विठ्ठलाच्या स्तुतीसाठी भक्तिगीते रचली?
• संत एकनाथ.
28. भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात कोल्हापुरातील कोणता नामवंत कुस्तीगीर ब्रिटिश दडपशाहीविरुद्ध प्रतिकाराचे प्रतीक बनला?
• केशव बळीराम हेडगेवार.
29. कोल्हापुरातून जाणारा कोणता प्राचीन व्यापारी मार्ग महाराष्ट्राच्या किनारी प्रदेशांना दख्खनच्या पठाराशी जोडतो?
• गोमुख-गुळुंचवाडी मार्ग.
30. कोल्हापुरातील कोणत्या ऐतिहासिक घटनेमुळे शिवाजी महाराजांचा “छत्रपती” म्हणून राज्याभिषेक झाला आणि मराठा साम्राज्याची स्थापना झाली?
• राज्याभिषेक सोहळा.
31. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध मराठी कवी आणि स्वातंत्र्यसैनिकाने शक्तिशाली राष्ट्रवादी कविता लिहिली आणि भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत सक्रिय सहभाग घेतला?
• बालकवी (बा. भा.) बोरकर.
32. शाहू महाराजांच्या काळात बांधलेली कोल्हापुरातील कोणती वास्तुशिल्प कलाकृती जैन, हिंदू आणि मुघल स्थापत्य शैलीचे मिश्रण आहे?
• महालक्ष्मी मंदिर.
33. कोल्हापुरातील कोणत्या ऐतिहासिक घटनेमुळे भोसले राजवटीचा अंत झाला आणि संस्थानाचे भारतीय संघराज्यात एकीकरण झाले?
• कोल्हापूर राज्याचे विलीनीकरण.
34. कोल्हापूरच्या इतिहास आणि संस्कृतीशी निगडीत कोणता प्रतिष्ठित नृत्य प्रकार रंगीत पारंपारिक पोशाख परिधान केलेल्या महिला कलाकारांद्वारे सादर केला जातो?
• लावणी.
35. सामाजिक सुधारणा आणि महिला सक्षमीकरणासाठी प्रसिद्ध असलेल्या मराठी कवीचे मूळ कोल्हापूरचे होते?
• केशवसुता (कृष्णाजी केशव दामले).
36. कोल्हापुरातील कोणत्या ऐतिहासिक घटनेमुळे प्रतिष्ठित महालक्ष्मी मंदिराचे बांधकाम झाले?
• महालक्ष्मी मंदिराच्या बांधकामाची नेमकी ऐतिहासिक घटना निर्दिष्ट केलेली नाही.
37. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध मराठी संत-कवीने “हरिपाठ” ही लोकप्रिय भक्ती रचना केली?
• संत ज्ञानेश्वर.
38. 17 व्या शतकात कोणत्या मुघल सम्राटाने आपल्या सैन्याने कोल्हापुरावर ताबा मिळवला होता?
• औरंगजेब.
39. कोल्हापुरातील कोणते ऐतिहासिक वास्तू शस्त्रे, वेशभूषा आणि कलाकृती यासह राजेशाही संग्रहाचे प्रदर्शन करते?
• नवीन पॅलेस संग्रहालय.
40. कोल्हापुरातील कोणत्या समाजसुधारकाने भारतातील पहिल्या महिला अनाथाश्रमाची स्थापना केली?
• धोंडो केशव कर्वे.
41. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध स्वातंत्र्यसैनिक आणि समाजसुधारकाने बालविवाहाच्या विरोधात लढा दिला आणि स्त्री शिक्षणात मोलाची भूमिका बजावली?
• ताराबाई शिंदे.
42. कोल्हापुरातून कोणती प्रमुख नदी वाहते आणि तिला या प्रदेशात धार्मिक महत्त्व आहे?
• पंचगंगा नदी.
43. कोल्हापुरातील कोणत्या ऐतिहासिक घटनेमुळे राजर्षी शाहू महाराजांचा राज्याभिषेक झाला?
• राज्याभिषेक (राज्याभिषेक) सोहळा.
44. कोल्हापूरचा कोणता मराठा शासक कला, साहित्य आणि स्थापत्यकलेच्या संरक्षणासाठी प्रसिद्ध होता?
• छत्रपती शाहू महाराज.
45. कोल्हापुरातून जाणारा कोणता ऐतिहासिक व्यापारी मार्ग दख्खन प्रदेशाला कोकण किनार्‍याशी जोडतो?
• कोल्हापूर-कोकण महामार्ग.
46. कोल्हापुर जवळील कोणता ऐतिहासिक किल्ला एक मोक्याचा गड होता आणि ब्रिटिश राजवटीत महत्वाच्या राजकीय कैद्यांसाठी तुरुंग म्हणून काम केले जात असे?
• विशाळगड किल्ला.
47. कोल्हापुरचे कोणते प्रतिष्ठित पारंपारिक शिल्प त्याच्या क्लिष्ट डिझाइन केलेल्या लेदर पादत्राणांसाठी ओळखले जाते?
• कोल्हापुरी चप्पल.
48. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध मराठी कवीने शक्तिशाली राष्ट्रवादी कविता रचल्या आणि भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत सक्रिय सहभाग घेतला?
• कवी अनिल (अनिल कंठाळे).
49. कोल्हापुरातील कोणत्या ऐतिहासिक घटनेने ऑल इंडिया स्टेट्स पीपल्स कॉन्फरन्स (AISPC) ची स्थापना केली?
• कोल्हापुरात AISPC ची नेमकी ऐतिहासिक घटना निर्दिष्ट केलेली नाही.
50. कोल्हापुरातील कोणत्या प्रसिद्ध मराठी कवी आणि समाजसुधारकाने अस्पृश्य समाजाच्या उत्थानासाठी कार्य केले?
• विठ्ठल रामजी शिंदे.